فهرست مطالب

پژوهشنامه ادبیات داستانی - سال دوم شماره 6 (بهار 1393)

پژوهشنامه ادبیات داستانی
سال دوم شماره 6 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1395/03/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مریم سادات حسینی سیرت، یوسف شاقول صفحات 1-20
    این مقاله می‏کوشد از میان آرای متعدد هگل، درباره هنر و زیبایی شناسی، به بررسی تراژدی یونان باستان و تراژدی نوین (مدرن) بپردازد. به طور کلی تراژدی از نظر هگل عبارت است از گونه ای درام که در آن برخورد و تصادم میان دو موضع رخ می دهد؛ دو موضعی که هر یک به خودی خود از حیث اخلاقی موجه اند. در پایان تراژدی، این تصادم به طریقی رفع می شود. در این میان تراژدی یونان باستان و تراژدی نوین که یکی به دوره کلاسیک هنر و دیگری به دوره رمانتیک هنر تعلق دارد، با توجه به نظرگاه کلی هگل به این دوره های تاریخ هنر، از یکدیگر متمایز می شوند؛ ضمن این که به نظر می رسد از دید هگل، تراژدی یونان باستان با اصل تراژدی یا تراژدی به طور کلی، هم خوانی بیشتری دارد. این در حالی است که مطابق با اصول هگل، هنر رمانتیک که متاخر از هنر کلاسیک است، باید صورت متکامل تر و برتر هنر و در نتیجه تراژدی نوین که متاخر از تراژدی باستان است، باید صورت متکامل تر و برتر تراژدی باشد. در این مقاله پس از بررسی تراژدی یونان باستان و نوین از منظر هگل، به این ابهام نیز پاسخ داده شده است.
    کلیدواژگان: تراژدی، تراژدی یونان باستان، تراژدی نو (مدرن)، هنر کلاسیک، هنر رمانتیک
  • کاووس رضایی، اکرم نعمت اللهی صفحات 21-35
    تلاش انسان مدرن برای دست‏یابی و تحقق امیال و لذت ها، او را به جدالی درونی وامی دارد. هنجارها و قوانین اجتماعی نقش بازدارنده‏ای در حصول لذت بر عهده دارند؛ اما گاه نهاد لذت‏طلب چندان سرکش می شود که به همه چیز پشت پا می زند. اضطراب ابراهیم داستان برخورد دو ساختار روانی نهاد و فراخود است.
    هدف داستان کالبدشکافی فرهنگی جامعه است تا تصویری از وجوه ناپیدای واقعیت را به خواننده نشان بدهد. در رمان مدرن، واقعیت درونی بر واقعیت بیرونی اولویت دارد؛ از این رو اضطراب ابراهیم با کشمکش درونی شخصیت اصلی داستان و بیان هراس ها و دغدغه های شهریار ابراهیم آغاز می شود.
    میرصادقی در این رمان، امیال وخواسته های انسان معاصر را در گیرودار دو انقلاب به تصویر کشیده است. دیدگاه فروید در ساختار دستگاه روانی از جمله مسائلی است که قبل از تحلیل و نقد رمان، به آن پرداخته ایم. در این جستار، با تکیه بر آرای فروید به نقد شخصیت اصلی داستان پرداخته شده است. بررسی انعکاس واقعیت در ذهن شخصیت اصلی داستان، تفرد، انزواطلبی و تحلیل شخصیت وی با تکیه بر نظریه فروید از مباحث اصلی پژوهش است.
    کلیدواژگان: رمان، نقد روانکاوانه، میرصادقی، فروید، نهاد، فراخود
  • غلامرضا سالیمان، خلیل بیگزاده، زینب اسدی صفحات 37-51
    کتاب نورالدین پسر ایران، خاطره نوشته ای از دوران دفاع مقدس است که با توجه به ویژگی هایش، در حوزه ادبیات داستانی قرار می گیرد. از آنجا که یکی از عناصر کلیدی و بسیار تعیین کننده در داستان نویسی امروزی، پرداختن به شخصیت و شخصیت پردازی است، در نوشتار حاضر به مقوله شخصیت در کتاب یادشده می پردازیم. مسئله اصلی پژوهش یافتن و دسته بندی ویژگی های شخصیت پردازی در این کتاب است. نتایج این بررسی نشان می دهد، در کتاب نورالدین پسر ایران تاحدودی محور داستان حول شخصیت اصلی می چرخد و شخصیت های فرعی در جهت کمک به پیشبرد شخصیت اصلی نقش ایفا می کنند و داستان را پیش می برند. نویسنده بیشتر از شیوه گزارشی استفاده کرده است و در معرفی شخصیت اصلی داستان از روش نمایشی بهره برده است. شخصیت اصلی کتاب، ایستاست؛ اما در شکل گیری برخی از شخصیت ها شاهد تحول و پویایی هستیم. نویسنده به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم به توصیف شخصیت ها می پردازد. عمده شخصیت پردازی کتاب، به روش مستقیم است. در مواردی نیز نویسنده از روش غیر مستقیم سود جسته است؛ از جمله از طریق گفتگو، جریان سیال ذهن، عمل و رفتار (نمایش)، توصیف ظاهر و نام شهرهای مختلف، به شخصیت پردازی دست زده است؛ همچنین او با استفاده از زاویه دید و زمان و مکان به پردازش شخصیت های کتاب اقدام کرده است. در این کتاب، شخصیت ها به دو صورت بیرونی و درونی نمود یافته اند.
    کلیدواژگان: ادبیات دفاع مقدس، خاطره نوشته، نورالدین پسر ایران، شخصیت پردازی
  • محمدحسین سرداغی، محمدباقر شهرامی صفحات 53-72
    لیلی و مجنون از مشهورترین داستان های عاشقانه ادب کهن ایران است که ریشه ای عربی دارد و نخستین بار نظامی گنجوی آن را به نظم درآورد. پس از نظامی، نظیره گویان بسیاری به سرودن این داستان پرداختند؛ از جمله می توان به امیرخسرو دهلوی که از نخستین و مشهورترین مقلدان خمسه نظامی است، اشاره کرد. در هر داستانی چه به نظم و چه به نثر، کیفیت و نوع استفاده از عناصر داستان می تواند مبنایی برای سنجش خوب یا ضعیف بودن آن داستان قرار گیرد. یکی از مهمترین عناصر داستان، عنصر پیرنگ است که خود زیرمجموعه های دیگری را در بر می گیرد، یکی از این زیرمجموعه ها عنصر گره افکنی است. در این مقاله سعی شده است دو روایت نظامی و امیرخسرو از داستان لیلی و مجنون از منظر عنصرگره افکنی و کیفیت آن مورد نقد و بررسی قرار گیرد. نکته قابل توجه در این مقاله این است که شاعر دهلوی در پرداختن به این عنصر در منظومه خود بسیار موفق تر از پیشرو خود عمل کرده است و خلاف آنچه در ذهن ادب دوستان جا افتاده است، روایت نظامی از لیلی و مجنون، موفق ترین روایت این داستان نیست.
    کلیدواژگان: لیلی و مجنون، نظامی، امیرخسرو دهلوی، پیرنگ، گره افکنی
  • داوود محمدی، زهره استادزاده صفحات 73-86
    با مادرم همراه نام زندگینامه سیمین بهبهانی (1393- 1306) است که چندی پیش از مرگ او در سال (1391) منتشر شد. این نثر، روایتی چندصدایی یا چندآوایی است و سه نوع راوی و زاویه دید در متن آن حضور دارد. این راویان عبارتند از: راوی اول شخص، دوم شخص و سوم شخص. حجم روایت راویان اول شخص و سوم شخص در متن بیشتر است، اما روایت دوم شخص یا من درونی راوی حضور گسترده‏تری دارد و در سرتاسر متن دیده می شود. راوی در این اثر، با پرش از نقل رخدادهای زمان حال به نقل رخدادهای گذشته و بازگشت به حال روایت را به پیش می برد. با مادرم همراه تلفیقی است از رخدادهای زندگی مادر نویسنده از زبان راوی سوم شخص و زندگینامه خودنوشت نویسنده از زبان راوی اول شخص. با توجه به چندصدایی روایت، حجم بخش زندگینامه خودنوشت بربخش روایت زندگینامه‏ای غالب است و در متن صدای راوی اول شخص بیشتر شنیده می شود. همچنین بهره بردن از حضور چندصدا در نقل رویدادها دربردارنده تجربه زندگی دو نسل در کنار یکدیگر و در ادامه و پیوند با یکدیگر است و تصویری وفادار به حوادث تاریخی، فضای سیاسی اجتماعی و رخدادهای تجربه شده دو نسل جامعه ایرانی در سال های (1276 تا 1380) را ارائه می کند.
    کلیدواژگان: نثر سیمین بهبهانی، با مادرم همراه، روایت، زندگینامه خودنوشت
  • علیرضا محمودی، فرشته سرحدی قهری صفحات 87-109
    یکی از شیوه های مدرن روایت داستان، شیوه جریان سیال ذهن است. در این نوع از روایت، گرچه نویسنده تمایل به ناپیدایی خویشتن دارد؛ اما چنین به نظر می آید که قسمت عمده واقعه در همان لحظه ای روی می دهد که خواننده داستان را می خواند و بدین وسیله در ذهن شخصیت ها حضور می یابد. رمان پیکر فرهاد عباس معروفی از جمله رمان هایی است که بر طبق نظر برخی از صاحب نظران نمی توان به طور قطع آن را جزو آثار جریان سیال ذهن قرار داد. در این مقاله که با هدف شناخت هر چه بهتر ویژگی های رمان های معاصر فارسی صورت گرفته، با فرض بر این که ساختار روایی رمان پیکر فرهادمبتنی بر شیوه جریان سیال ذهن است، تلاش گردیده تا به شیوه توصیفی– تحلیلی بدین سوال اساسی پاسخ داده شود که آیا این رمان را می توان بطور قطع در زمره آثار جریان سیال ذهن قرار داد؟نتیجه این پژوهش نشان از آن داردکه نویسنده رمان پیکر فرهاد با استفاده از تک گویی، تجلی متفاوتی از زن اثیری بوف کورصادق هدایت ارائه داده استو وجود ویژگی های متعدد جریان سیال مانند: زاویه دید درونی، انواع تک گویی ها، تداعی، ابهام، پرش های زمانی، حاکم بودن فضای وهمی و ذهنی و نظایرآن تا حد بسیار زیادی این رمان را به آثار جریان سیال ذهن نزدیک می کند.
    کلیدواژگان: جریان سیال ذهن، تک گویی، پیکر فرها، عباس معروفی، بوف کور
|
  • Pages 1-20
    This article has tried to examine the ancient Greek tragedy and modern tragedy due to various ideas of Hegel regarding to art and aesthetics. Hegel believed in the ancient Greek tragedy as a drama in which there is a conflict of two issues that are morally acceptable, but at the end of tragedy, the conflict will be solved. So- in accordance to writer’s assumption- on the one hand, we should find trace of classical art’s characteristics in Greek tragedy and on the other hand, the characteristics of romantic art due to the principles of Hegel,in order to separate them into the history of art. it is expected that the romantic art which is recent than classical one, be more complete and superior form of art and so modern tragedy which is recent than ancient one, be more complete and superior form of tragedy. While in Hegel’s view, this is ancient tragedy that have more consistent with the principle of tragedy - or tragedy in general. This essay tries to examine the ancient Greek tragedy and modern tragedy due to Hegel’s ideas, in order to answer the illusion.
    Keywords: Tragedy, Ancient Greek tragedy, Modern tragedy, Classical art, Romantic art
  • Pages 21-35
    Modern human’s effort is to achieve and manifest his desires and pleasure pushes him into an inner conflict. Social norms and regulations play a deterrent role in the achievement of pleasure, but, at times, the mirth-making id becomes so recalcitrant that tears loose of everything. Ebrahim’s Anxiety is the clash of two psychological structures of id and superego. The purpose of the story is embody the cultural autopsy of society, in order to show an image of the invisible aspects of reality to the reader. In modern novels, the inner reality is prior to the outer reality, therefore, Ebrahim’s Anxiety starts off with the inner conflict of the story’s protagonist and the expression of Shahryar Ebrahim’s fears and concerns. In this novel, Mirsadeghi portrays the desires and demands of the contemporary man in the turmoil between two revolutions. Freud’s view of human’s psychological structure is explored before reviewing and analyzing the novel. The main issues are discussed include scrutinizing the reflection of reality in the mind of the protagonist, his individualism, his isolationism and the analysis of his character relying on Freud’s theoretical framework. In this research, the protagonist’s character is analyzed based on Freudian views. There is no research like this in the works of Mirsadeghi.
    Keywords: Novel, Psychoanalytical critique, Mirsadeghi, Freud, Id, Superego
  • Pages 37-51
    Noor Al Din Pesar Iran’s book is memory on holy defense concerning story literature. Whereas one of key elements of today story telling is character and characterization, this study tries to concern with character in the foresaid book. The main issue of study is the classification of character features in the book. The results show that Noor Al Din Pesar Iran’s book is based on character and the marginal characters play to progress the main character and the story. The author merely uses the report method in order to introduce the main character by dramatic method. The main character is stable, but other are dynamic. The author directly and indirectly describes characters, the main characterization is directly, sometimes, it is indirectly, such as conversation, stream of consciousness, play, description of appearance, names and different cities, point of view, place, time, internal and external character.
    Keywords: literature of holy defense, memoir writing, Noor Al Din Pesar Iran, Characterization
  • Pages 53-72
    Laili va Majnoon is one of the most known old Persian romantic fictions that derived from Arabic literature. It was Nizamiganjavi who first turned it into the Persian poem and after that many authors imitated of his Khamse such as; Amirkhosrowdehlavi is the most known his imitators. Story elements play an important role in the success of a fiction or poem. One of the most important story elements is the plot that is divided to several subtitles like complication element. This essay tries to analyize Nizami’s and Amirkhosrow’s Laili va Majnoon due to complication element.It is necessary to say that Dehlavi has written a better work comparing to Nizami due to complication element, it is on the contrary with what has been known among literains.
    Keywords: Laili va Majnoon, Nizami, Amirkhosrow Dehlavi, Plot, Complication
  • Pages 73-86
    Accompanying With My Mother is based on Simin Behbahani’s life(1306-1393) which was published before her death in 1391 in Sokhan press. The prose is heteroglissia including three different narration; the first person narration, the second person narration and the third person narration. The first person narration and the third person narration are frequently used, but the second person narration is widely applied, the stream of consciousness dates back to past, present and future. After introduction, there is a brief expression of different narrations. This book is a combination of the author’s mother(in the third person narration) and the author’s autobiography(the first person narration), while the later dominates on the former.
    Keywords: Simin Behbahani's Prose, Accompanying With My Mother, narration, Autobiography, Self-Writing
  • Pages 87-109
    One of the modern methods of narration is stream of consciousness. In this type of narration, a writer tends to get himself lost, but it seems that the main part of the event would take place at the time when the reader would read the story and he attends in the mind of the characters. Regarding some theorists, the novel "Farhad's Body" by Abbas Maroufi is based on stream of consciousness. This paper aims to recognize the characteristics of Persian contemporary novels supposing the narrative structure of the novel "Farhad's Body" due to the stream of consciousness style. It tries to answer some of the basic questions in the descriptive-analytical method, for example; can the novel can be definitely classified among the works of stream of consciousness? The results of this study suggest that the author of the novel, has used monologue, in order to expresses a different representation of the ethereal woman in "The Blind Owl" Sadegh Hedayat. Here are some of various features of stream of consciousness such as: internal point of view, types of monologues, association, illusion, time jumps, the dominance of mind and illusive atmosphere and so on makes this novel close to works of stream of consciousness.
    Keywords: Stream of Consciousness, Monologue, Farhad's Body, Abbas Maroufi, The Blind Owl